WAT HEBBEN STRESS, TIJDSMANAGEMENT EN JE LEVENSDOEL
MET ELKAAR TE MAKEN?
DEEL 1 – WAAROM HET TOEGEVEN VAN STRESS ‘NOT DONE’ IS
Als ik een collega, cliënt of vriendin vraag of het misschien te druk is, en of er sprake is van spanning of stress, is het antwoord regelmatig (na enige aarzeling) ‘ja…, of ‘ik denk het niet’. En als ik dan doorvraag of het wenselijk is wat druk eraf te halen en op zoek te gaan naar meer rust of balans, is het antwoord meestal “nee hoor!”. Ik kijk verbaasd. Nee? Je hebt het zichtbaar druk, je hebt er voelbaar last van en je houdt meerdere ballen in de lucht, maar stress? Nee. Sorry, maar dat koop ik niet.
JA MAAR NEE
Ja, er is iets aan de hand, maar nee, je wilt er niets aan veranderen. Het gaat mij aan het hart om mensen te zien worstelen met de drukte en alles waar ze mee bezig zijn en in mee ‘moeten’. Dat gevoel ken ik maar al te goed. Brandjes blijven blussen en balanceren op de rand van welzijn en gezondheid. Het voelt vaak veiliger en ook sociaal meer geaccepteerd om te zeggen dat het wel gaat, dat je het wel redt zo. Want stel dat je zou toegeven dat het niet meer gaat…? Wat DAN?
DOORGAAN IS VEILIGER DAN STOPPEN
Voor velen voelt het toegeven, dat het allemaal wel erg veel – te veel – is, als verliezen of falen. Want hoewel minder druk zijn, zen-zijn, downsizen en vertragen wel steeds meer aandacht krijgt in de media, blijft het merendeel van de mensen overmatige stress tolereren. Waarom? Omdat zij de link niet zien tussen hoe zij zich voelen en wat stress is. Of geen andere mogelijkheden zien dan doorgaan. Of denken dat ze immuun zijn voor gevolgen stress. Net zoals iemand die rookt denkt zélf geen longkanker te krijgen. Stress helpt beter te presteren en kan zeker ook positief effect hebben, maar als stressvolle prikkels blijven komen, leidt dat op den duur tot continue onrust- in ons hoofd én ons lichaam: paraatheid om te vechten of te vluchten, of jagen naar steeds meer. Velen voelen zich bijna schuldig bij het zitten en niets doen, dagdromen, boek lezen, in de tuin zitten lummelen…. in alle rust dat kopje thee leeg drinken. Alleen zijn verveelt ons gauw als we niets te doen hebben. Dus staan we weer snel op.
DON’T TRY THIS AT HOME
Enkele jaren geleden ging het bij mij twee keer mis, en de derde dreiging staat ook nog vrij vers in mijn geheugen. Destijds had ik alle signalen van mijn uitputtingsslag genegeerd en kost van kost was ik doorgegaan met presteren en jagen, omdat ik niet kon stoppen. Ik wilde de consequenties van opgeven niet ervaren, maar was blijkbaar bereid om de prijs te betalen voor te lang doorgaan op het randje van wat het lichaam aan kan. Ik zat plotseling thuis met een rusthartslag van meer dan 100 en een benauwd gevoel, niet wetend hoe ik een dag thuis zou doorkomen zonder werk; mijn taken, verantwoordelijkheden, het zorgen en het geven. Zelfs sporten ging ook niet meer, daar had mijn lijf geen batterij meer voor. Dat kwam hard aan. Blijkbaar had ik genoeg gegeven, gezorgd, anderen geholpen, gestreefd, doelen wel of niet gehaald, verwachtingen omhoog gehouden, beloftes gedaan om iets te doen en ergens mee te helpen. En ik was er veel te weinig geweest voor mezelf. Had te weinig gezorgd voor mezelf, te weinig naar mijn lichaam geluisterd, te weinig stil gestaan bij de vraag of dat wat ik deed wel bij me paste. Te weinig nee gezegd, te weinig ja voor mezelf. Te weinig geluisterd naar mijn partner die zonder te kijken al zag dat het niet goed ging. Te weinig durven toegeven dat ik niet gelukkig was, maar kost wat kost moest volhouden en niet opgeven. Wat een vermoeiende tijd was het. Ik wens het niemand toe.
OP DE TWEESPRONG VAN MOETEN EN WILLEN
Dit alles had ik gedaan zonder een duidelijk doel waar ik met mijn gevoel achter stond. Zonder een doel dat vanuit mezelf kwam, echt diep van binnen, en in één lijn was met wie ik was en ben, waar mijn talenten liggen, waar ik van natuur goed in ben en wat ik GRAAG WIL doen. Een doel waar mijn waarde aan bijdraagt zonder dat het enorm veel moeite, zweet en tranen kost. Met meer flow, gemak en blijdschap. Als je doel niet helder is, maar je verwacht wel van alles van jezelf, is het resultaat onrust en teleurstelling, zelfs frustratie en irritatie en nóg harder je best doen. Als je alleen dingen doet die MOETEN (van wie, trouwens?), wordt je op den duur heel moe. Als je steeds denkt en zegt, “ik moet nog ….” heeft het iets dwingends in zich; het laat geen ruimte voor andere opties. Het moet en het zal gebeuren. Maar haal je ook echt alles wat je van jezelf moet? En is het leuk, wordt je daar blij van, gelukkig of voldaan van? Het moeten klinkt beslist niet aardig, en wij zijn zelf onze meest strenge criticus. Iets WILLEN daarentegen geeft je ook de mogelijkheid om iets niet te willen, of niet nú. En het is ook duidelijk dat je iets WILT doen omdat je het belangrijk vindt, om welke reden dan ook. Moeten klinkt erg negatief en ontmoedigend, omdat je geen andere opties lijkt te hebben dan je schaapachtig je eigen gedachten volgen. En veel moeten leidt tot meer stress.
SLUIPSCHUTTER
Stress die aanhoudt is net een sluipschutter. Je voelt het bijna niet aankomen, je ziet het niet tot het (bijna) te laat is. Stress helpt je beter te presteren, beter te scoren en beter te jagen. Of steeds te vluchten voor iets dat bedreigend is, of te vechten voor je bestaan. Sommigen van ons zijn echte jagers van meer, anders, beter, nieuwer, avontuurlijker. Het brein raakt verslaafd aan dopamineshots als je je doel bereikt, en zij gaan door tot het volgende score, eindeloos. Het geduld wordt echter minder naarmate je langer jaagt. Teleurstellingen zijn lastiger te verwerken. Het jagen houdt je ook in een het goed willen doen –modus. Iedereen tevreden moeten houden. Vaak merken onze naasten – of een goed oplettende zorgprofessional – al veel eerder dan de persoon zelf, dat het niet goed gaat. Stress is namelijk ook duidelijk zichtbaar en herkenbaar in het gedrag; de manier van communiceren en reageren op anderen. En al helemaal als je hetzelfde hebt meegemaakt. Je wordt er gevoeliger voor om bij jezelf een herhaling te kunnen voorkomen, én je signaleert het ook makkelijker bij anderen. Maar ja, als je hulp wilt aanbieden dan is de reactie helaas vaker …. “Nee, dank je, ik red me wel. Ik ben het gewend joh, ik heb het altijd zo gedaan. Er is nooit iets gebeurd. Komt goed!” Is dat wel eens jouw antwoord geweest? Hulp aannemen is voor velen een dingetje, en hulp vragen nog lastiger. Want dan zou je zwak over kunnen komen, falen in je superman-pak en je strijd ‘moet toch kunnen’ moeten opgeven. En ergens mee stoppen, iets opgeven of loslaten en gas terugnemen leren we niet in onze vroege levensjaren. Het hoort niet in onze culturele opvoeding of bagage. Helaas.
Als je blijft doen wat je altijd gedaan hebt,
blijf je krijgen wat je altijd gekregen hebt.
– Albert Einstein –
MINDFULNESS – JE LAATSTE REDDINGSBOEI?
Wil je meer bewustzijn ontwikkelen? Voor de signalen van stress, maar ook voor het geluk bij de kleine dingen? Met meer aandacht je taken uitvoeren en in gesprekken of bij mensen écht aanwezig zijn en luisteren? Met mindfulness kun je stap voor stap je automatische gedachten- en gedragspatronen leren herkennen en anders leren reageren, milder worden voor jezelf, dingen ook leren loslaten, en beter leren zorgen voor jezelf. Dat is van levensbelang als je beter met stress wilt leren omgaan. Mindfulness hoeft niet je laatste reddingsboei te zijn. Je hoeft dus niet aan mindfulness te denken pas als je geen andere oplossing kunt vinden. Hoe eerder je mindfulness vaardigheden kunt ontwikkelen, hoe langer kun je blijven doen wat je graag wilt blijven doen. En beter bewuste keuzes maken. Misschien ben je op het punt beland dat je wel iets wilt veranderen en je lichter gaan voelen, meer energie en rust ervaren, en helderheid en ruimte voor bewuste keuzes vanuit jezelf. Je hoeft alleen JA zeggen voor jezelf. In het volgende blog van de drieluik ga ik je vertellen waarom tijdsmanagement niet om tijd gaat. Wie weet biedt dat je weer nieuwe inzichten. Wil je meer weten over wat stress is, wat het met je doet, en wat je ermee kunt? Meld je dan aan voor de GRATIS TRAINING Switch your mind. Meer kennis, inzichten en ervaring gewoon thuis opdoen, wanneer het jou uitkomt. De training is vanaf half juni beschikbaar, maar je kunt je nu al aanmelden, en ik zorg ervoor dat je een van de eerste bent die de training in juni kan starten. Doe jij ook mee?
WIL JE HET BLOG LIEVER LUISTEREN?