Misschien heb je ooit een liefdevolle aanbeveling gekregen van een vriendin, collega of je huisarts om mindfulness te gaan doen. En ja, wie kent dat woord niet, maar… mindfulness, jij? Ten eerste heb je het niet echt nodig en ten tweede is het waarschijnlijk niets voor jou. Ik ben niet verrast door deze reacties. Tot mijn 32e had ik geen idee wat mindfulness was. Ik had weinig tijd en aandacht voor hoe het echt met mij ging en welke behoeftes ik had. Hard werken, veel doen en bereiken. Ik dacht goed bezig te zijn, maar fietste steeds harder de bocht in met defecte remmen. Mindfulness heeft mijn fiets gerepareerd en mijn route veranderd. De waarde daarvan is in de praktijk onmetelijk gebleken. En ja, het verandert ook levens en brengt vrede op deze losgeslagen aardbol. Het is tijd om de veelgehoorde excuses nader te verkennen.
Waar lopen we vaak in vast?
John Kabat-Zinn bedacht de naam mindfulness voor zijn training die oorspronkelijk bedoeld was om mensen met chronische pijn en onbegrepen klachten te helpen met het omgaan ermee. De training is een combinatie van meditatie, technieken van boeddhisme en westerse psychologie. Zo ontstond een krachtig en effectief geheel dat inmiddels wereldwijd gegeven wordt, al zo’n 40 jaar. De training moest een naam hebben en werd gedoopt als mindfulness vanwege het trainen van bewustzijn – awareness – van de mind én lichaam. Er is veel onzin over mindfulness geschreven, grote bedrijven maken daar misbruik van en helaas komen velen door de naam op het verkeerde spoor. De inhoud is allesbehalve ontspannings- en ademhalingsoefeningen. Het is een zachte, krachtige en leerzame training – een waardevolle bundel van vaardigheden en zelfkennis – en vormt een solide basis voor bewust leven. Daarbij hoort regelmatig stilstaan bij vragen zoals:
- Hoe is het met mij nu, wat voel ik en denk ik, hoe is mijn stemming en wat zit daaronder?
- Wat ervaar ik nu in mijn lichaam, neem ik haar signalen waar?
- Laat ik emoties toe, hoe ga ik om met onprettige zaken en tegenslag?
- Oordeel ik vaak te snel, hoe reageer ik op andere mensen en situaties?
- Hoe zorg ik goed voor mezelf zodat ik me nu en ook later energiek, fit en gezond voel?
- Hoe kan ik stress en onrust verminderen en meer vanuit vertrouwen leven?
- Waar (en wie) wil ik mijn aandacht, tijd en liefde geven?
- Wat wil ik, wat vind ik (nu) belangrijk?
De naam zegt niet waar het om gaat
De meeste mensen weten totaal niet waar de training/cursus/traject om gaat, omdat de inhoud meestal niet wordt genoemd. Als bij de omschrijving staat ‘leren leven in dit moment’ of ‘in het hier en nu zijn’, waarom adviseert je beste vriend(in), collega of behandelaar jou dat in hemelsnaam? Wekelijks kom ik allerlei vooroordelen en onwetendheid over mindfulness tegen. Hier zijn de elf meest hardnekkige vooroordelen – en ook wat mindfulness wel is.
Mindfulness is NIET:
Hier en nu leven
Zweven in de kosmos
Niet oordelen
Boeddhisme
Ontspanningstraining
In de mind
Stoppen met met denken
Ademhalingsoefeningen
Gevoelens weg mediteren
Te bereiken bestemming
Mindfulness gaat WEL om:
* Hoe je op dit moment bent en je verhoudt tot wat er is
* Openstaan voor de werkelijkheid, precies zoals het is
* Bewustzijn van het oordeel, het onderzoeken en reactie uitstellen
* Toepassen van meditatie en technieken uit het boeddhisme
* De onrust onder een vergrootglas plaatsen en onderzoeken
* Herstellen van contact met je lichaam
* Je anders leren verhouden tot je gedachten
* Adem als een object van aandacht om op te focussen
* Leer emoties toelaten i.p.v. ze weg te duwen
Van innerlijke rust en tevredenheid naar vrede
Als je met gewichten traint, wordt je lichaam sterker, je kunt zelfs de omvang van je biceps of beenspieren meten. Wanneer je je brein traint door meditatie, brengt dat ook veranderingen met zich mee, alleen is dat niet direct zichtbaar – wel voelbaar. De wetenschap bewijst inmiddels steeds vaker en overtuigender de effecten van toegepast mindfulness bij ziektes en gezonde mensen, evenals de effecten van meditatie – voor ons brein en ons zenuwstelsel. Het bevestigt wat mensen al minstens 2500 jaar ervaren. Maar uiteindelijk gaat het om jou en hoe jij in harmonie met jezelf – privé en in je werk of onderneming – kunt leven. Hoe meer vertrouwen en dankbaarheid er is, hoe meer innerlijke rust en tevredenheid. Hoe meer jij vreugde en vrede in jezelf ervaart, hoe meer vrede je om je heen zaait. Mindfulness is een van beste manieren, net als geweldloze communicatie, om vrede te bevorderen in jezelf en tussen mensen.
“Het gaat er niet om dat je een ander mens wordt,
wél dat het je helpt om beter te leven met de persoon die je nu bent
en bewust meer tijd te nemen voor jezelf.”
– Edel Maex
Het begint met een open houding
Voorafgaand aan een mindfulness training of traject zijn de meeste mensen op zoek naar rust in het hoofd en het denken (lees ook mijn blog Waar is de uit-knop? als je dit herkent) en meer balans in hun leven. Er is kennelijk iets uit balans geraakt, of is de mens te ver van zichzelf gedreven in de waan van de dagen. Soms zijn ze nieuwsgierig naar de inhoud, maar als het besluit is genomen om te starten, vertrouwen zij hun intuïtie, verwelkomen ze positieve verandering en zijn ze nieuwsgierig naar wat ze gaan ontdekken. Tijdens de training komen onder andere deze thema’s aan bod:
Automatische patronen: hoe het onrustige gevoel en piekeren ontstaan
Omgaan met obstakels van alledag: hoe doe je dat?
Focus op prikkels, zintuigen, adem en het lichaam verbetert de kwaliteit van aandacht
Stressvol leven is normaal noch gezond (en staat creativiteit en geluk in de weg)
Stress ontrafelen tot herkenbare signalen en ermee omgaan
Stressvaardig zijn en rust vinden, leren zijn met wat er (niet) is
Gedachten op waarde leren schatten en compassievoller, milder leven
Zorgen voor jezelf en de energiebuffer brengt meer vreugde in het leven
Tijd om terug te kijken en je eigen masterplan te maken voor bewust leven
Zelf aan de slag – live of online?
Zoals een cursist ooit na afloop zei: “Dit is een training die iedereen zou mogen doen, van jong tot oud.” Ik hoop dat je mindfulness nu in een ander licht ziet – juist als iets heel aards en concreets.
Is je nieuwsgierigheid gewekt, zitten er (meerdere) thema’s tussen die jou kunnen helpen om bewuster te leven, met meer vreugde en rust in jezelf? Om de eerste stap te nemen, kun je nog meer lezen over praktische mindfulness in mijn blogs. Het boek van Edel Maex is ook een aanrader, naast de ervaringen van mensen die de training of een persoonlijk traject bij mij hebben gevolgd.
Natuurlijk in Evenwicht is een programma waarin mindfulness als een rode draad loopt – met alle voordelen van dien.