Enkele jaren beoefen ik mindfulness en meditatie in verschillende vormen. Het brengt me veel meer dan ik hier kan beschrijven, en graag wil ik mijn ervaring met jou delen. Een onderdeel van mindfulness(training) is zelfcompassie, en regelmatig kom ik mensen tegen die daar moeite mee hebben. Jezelf iets goeds toewensen wekt bij sommigen weerstand op. Daar heb ik persoonlijk geen moeite mee, maar zelfcompassie reikt verder dan alleen jezelf geluk en gezondheid te kunnen wensen. Hoe zit dat eigenlijk bij mezelf? Om dat uit te zoeken deed ik in mei dit jaar mee aan een driedaagse (zelf)compassietraining en werd verrast.
WIJ ZIJN GEEN REPTIELEN
Het doorgronden van zelfcompassie begon op dag 1 met het evolutieleer. In het alleroudste deel van onze hersenen, het reptielenbrein, zitten onze oerkrachten verborgen. Wij hebben drie emotieregulatiesystemen aan boord: het jaagsysteem zorgt voor je eerste levensbehoefte; het vinden van voldoende voedsel. Het gevaarsysteem beschermt je, zodat je niet wordt opgegeten door een ander schepsel. Reptielen zorgen niet voor elkaar, niet eens voor de allerkleinsten; die redden zich ook zonder de moeder. Wij niet.
SOFTE GEDOE MET LIEFDE, MEDEDOGEN EN VRIENDELIJKHEID
Het derde emotieregulatiesysteem in het nieuwere brein bij de zoogdieren wordt pas geactiveerd wanneer je buik vol zit en de omgeving veilig is. Het zorgsysteem bestaat uit zorgzaamheid, (moeder)liefde, vriendelijkheid, verbondenheid, empathie, mildheid en compassie. Dit deel van ons brein is evolutionair nieuw, en het is nog even wat onwennig om van jezelf te houden, jezelf rust te gunnen en voor jezelf te zorgen. In plaats daarvan zijn we goed in het voortdurend jagen op succes, geld of spullen, met elkaar concurreren of voortdurend op de vlucht zijn voor de gevaren van je omgeving. Bang dat anderen je niet accepteren of dat hetgeen jij hebt opgebouwd, wordt weggekaapt. Met als gevolg dat het jaag- en gevaarsysteem bij velen in ons bijna voortdurend ‘aan’ staan en overuren draaien. Er is geen tijd te verliezen voor het softe gedoe met liefde, mededogen of vriendelijk zijn voor jezelf.
KENNISMAKEN MET MIJN INNERLIJKE CRITICUS
Regelmatig als ik nieuwe uitdagingen wil aangaan, is er een stem aanwezig die mijn plannen in twijfel trekt. ‘Kun jij dat wel, denk je? Denk je dat je het waard bent, en dat je genoeg ervaring hebt om anderen iets te kunnen leren? Haha!’ En voordat ik het wist zat ik op dag twee (als een oefening) figuurlijk aan tafel met mijn innerlijke criticus. Om haar aan te horen, te erkennen, vervolgens haar soep aan te bieden en op mijn kosten voor een dagje uit te sturen. Daarna tekende ik buiten, zittend in het gras net als een kind, mijn kritische aapje met kleurpotloden… Wat een verzachtende werking kan dat toch hebben.
BESCHERMING EN SABOTAGE
Jij kent die kritische draak, het babbelende aapje of een ander oordelend wezen op je schouder vast ook. Iets wat écht lijkt (in feite zijn het ook je eigen gedachten), trekt jouw geloof in jezelf in twijfel, haalt je dromen onderuit en verklaart je voor gek als je nieuwe uitdagingen overweegt die buiten je comfortzone liggen, of je verleidt tot actie wanneer je denkt een vrije dag verdiend te hebben. Die is er om je te beschermen voor gevaar en ander ongemak. Maar het saboteert ook regelmatig je plannen, dromen of simpelweg het genieten van dit moment.
VAN KRITISCH NAAR KWETSBAAR
Mijn drive om naar een cursus te gaan is om iets nieuws te leren, niet om met mijn eigen pijn en moeilijkheden geconfronteerd te worden, of het verleden op te rakelen. Dat gold ook voor de compassietraining van drie volle dagen. Maar onverwacht smolt het ijs op dag twee. De door mij uitgesproken woorden, die het kind in mij lang geleden had willen horen, trillen nu nóg na, maar voelen inmiddels zacht en troostend. Iets dat als een onzichtbare tatoeage gebrand was op mijn huid en al ruim 20 jaar een ijsklompje vormde in mijn ziel, werd opgelost in liefde en vergiffenis. Op een gewone zaterdagochtend in een wit huisje aan het water kon ik vergeven. Omgeven door mensen die zich kwetsbaar durfden op te stellen, te geven en vooral te ontvangen. Een prachtige groep onbekende zielen.
EEN ONVERWACHT CADEAU
Liefde, dankbaarheid, vergeving en verbondenheid. Woorden met een zachte klank, die tijdens deze drie dagen een diepere laag en een andere betekenis hebben gekregen. “Het mens-zijn is een herberg. Verwelkom iedere gast met een glimlach en behandel hem of haar met respect, hij/zij ruimt misschien wel bij je op of zorgt voor een nieuwe verrukking.”1 Wees ook zelf een gast in je eigen huis en behandel ook jezelf vriendelijk en met mildheid. De oude pijn, die mijn verstand probeerde te onderdrukken en waar mijn hart, met een litteken van ruim 20 jaar oud, na de tweede dag geen zin in had, werd vloeibaar op de laatste dag en loste op in liefde. Het schonk mij een onverwacht cadeau. Dat is in geen enkel kwaliteitsregister goed voor punten, maar voor de mens – en het kind – in mij is het goud waard. En net zoals in een vliegtuig het advies geldt voor het zuurstofmasker; help eerst jezelf en zorg dan pas voor anderen.
NAMASTÉ
Ik gun jou ontzettend de ervaring van liefde en zachter zijn voor jezelf, en de mogelijkheid om een andere relatie met je innerlijke criticus te kunnen bouwen. Ik kan het je van harte aanraden, het maakt je een rijk mens vanbinnen! Gun jij jezelf liefde en een leven met meer mildheid? Door het hele Mindfulness Plus -programma te doorlopen kun je dit bij jezelf gaan ervaren en ontwikkelen. Dat ben jij dubbel en dwars waard. Van harte: welkom!
1Uit het gedicht De Herberg (Rumi)
WIL JE HET BLOG LIEVER LUISTEREN?